کد مطلب:14816 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » احكام

جايگاه بانك و بهره بانكي در اسلام چيست؟

هدف اسلام از طرح مسائل اقتصادي بالابردن توان اقتصادي جامعه است، هدف اقتصاد اسلامي برطرف كردن نيازهاي مادّي جامعه براي رسيدن به رفاه، استقلال اقتصادي و رهايي از وابستگي است; به همين دليل براساس تعليمات اسلام، سرمايه ها بايد به كار بيفتد متمركز نشود. طرح مسائلي از قبيل: مشاركت، مزارعه، تجارت و... در اقتصاد اسلامي به همين دليل است. براساس تعليم اسلام اگر عدّه اي نيروي كار ندارند ولي پول و ثروت مشروع دارند و عدّه اي ديگر نيروي كار دارند ولي سرمايه ندارند، بايد سرمايه ها و نيروها در هم ادغام شود تا هم سرمايه ها راكد نماند و هم بي كارها مشغول شوند. سود اين فعّاليّت دو جانبه نيز بايد عادلانه تقسيم شود. اسلام بين سود و پول رابطه اي بر قرار نمي كند، مگر آنكه ميان اين دو، چيز ديگري از قبيل فعّاليّت جسمي و فكري واسطه شود; در اين صورت پول هم سهمي از سود مي برد. ولي اگر صاحب سرمايه با در اختيار گذاشتن سرمايه خود در پس كسب سود باشد، ركود اقتصادي پيش مي آيد و نظام استثمار و بهره كشي رواج پيدا مي كند و نتيجه آن اقليّتي برخوردار و اكثريت محروم از همه چيز خواهد بود.
اسلام پديده بانك را نيز براساس همين ضابطه تأييد مي كند: اگر بانك ها بدون داشتن توليد به صاحب پول مثلاً 8% بهره بدهند و از وام گيرنده 12% بهره بگيرند، توليد از ميان خواهد رفت، ناتواني اقتصادي، بي كاري فقر بيداد خواهد كرد. ولي اگر بانك ها قسمتي از سرمايه خود را صرف توليد و سود به دست آمده را ميان صاحبان سرمايه عادلانه تقسيم كنند از وام گيرندگان جز به اندازه كار مزد، سودي دريافت نكنند، آن گاه توليد افزايش خواهد يافت، بي كاري از ميان برخواهد رفت و وام گيرندگان نيز ناتواني اقتصادي خويش را برطرف خواهند كرد. ممكن است گفته شود كه اگر بهره حذف شود، مردم سرمايه خود را به بانك ها نمي سپارنند و توليد از ميان برداشته مي شود; بايد گفت مردم مسلمان و معتقد به قرآن مي دانند كه ربا و سودهاي كلان ربوي حرام و باعث زيان جامعه است و هرگز چنين روشني را نمي پسندد. ديگر آنكه با عمل به تعليم اسلام درباره بانك اگر چه ممكن است سود، كم باشد، ولي سودي است براساس موازين اسلامي كه نتيجه آن از ميان رفتن استضعاف اقتصادي است. از اين گذشته بانك هاي صد در صد اسلامي در زمان طاغوت و نيز در اين زمان بدون گرفتن سود، خدمات ارزنده و صادقانه اي انجام داده اند; چگونه ممكن است مردم سرمايه خود را بدون سود در اختيار اين بانك ها گذاشته باشند؟

( بخش پاسخ به سؤالات )